نقش علی‌رضا خان گروسی در همراهی و تقابل با حکومت مشروطه

علی‌رضاخان گروسی در سال 1260ق، در بیجار گروس، به دنیا آمد. در سن 15 سالگی وارد خدمت دولت شد و 54 سال در مشاغل مختلف نظامی و حکومتی به خدمت پرداخت. در سن 18 سالگی به حکومت گروس رسید اما به دلیل تجربة کم، از حکومت معزول شد و از آن پس به مشاغل نظامی پرداخت. از سال 1300 تا سال 1329ق بارها حاکم گروس شد و در طی این سال‌ها با جدیت در جهت ارتقای گروس تلاش کرد؛ اما اینکه تلاش‌های ایشان در چه زمینه‌‌هاییصورت گرفت و تا چه حدی مثمر ثمر واقع شد؛ مبحثی قابل توجه در این پژوهش است. علی‌رضاخان باآنکه فردی استبدادطلب بود، با آغاز مشروطه و بنا به سیاست روز، به یک مشروطه‌خواه تبدیل شد؛ اما در سال 1329ق ناگهان به مشروطه و مشروطه‌خواهان پشت کرد و به سالارالدولة قاجار که برای سرکوبی نهضت مشروطه قیام کرده بود، پیوست. وی با این اقدام تردیدآفرین، همگان را دربارة اندیشه‌ها و اعمالش سردرگم کرد. این مقاله بر آن است تا براساس مدارک و منابع معتبر،شخصیت و عملکردعلی‌رضاخان را، به‌عنوان شخصی تأثیرگذار در حوادث بزرگ ملی و منطقه‌ای دوران قاجار، چه قبل از مشروطه و چه بعد از آن، بررسی کند و زمینه‌ها و عواملی که در تغییر دیدگاه پی‌درپی وی نسبت به مشروطه دخیل بوده‌اند را نیز مورد کنکاش قرار دهد.